Zayıflama ve Kilo Koruma Programı Seçme Kılavuzu

1. Diyet ve beslenme: Kişinin beslenme alışkanlıkları ve tercihlerini dikkate alan bir beslenme planı sunulmalıdır.

2. Gerçekçi zayıflama hedefleri: Haftada yarım kilo ile bir kilo arasındaki bir kayıptan fazlası vaat edilmemelidir. Kadınlar günde en az 1200 kalori, erkekler 1500 kalori almalıdır. Programa katılan herkes, sağlıklı kilosunu belirlemek için bir tıp profesyoneliyle birlikte çalışmalıdır.

3. Beslenme eğitimi: Etkili kilo kaybı ve düşük kiloyu korumada başarı için programa katılan herkese ömür boyu sürecek sağlıklı beslenme alışkanlıkları kazanmak için gerekli donanım sunulmalıdır. Programa katılanlar kişisel beslenme planları yapmak için aktif şekilde tıp profesyonelleri ile birlikte çalışmalıdır.

4. Egzersiz: Yürüyüş ve benzeri fizikî hareketlilik, programın vurgulanan önceliklerinden biri olmalıdır. Çoğunluk haftada 6 ile 7 gün arasında 30- 60 dakika fizikî hareketliliğe teşvik edilmelidir. Bir insanın hayat tarzına hareketliliğin sokulması, kişinin sağlıklı kiloya ulaşma ve bu kiloyu sürdürme ihtimalini arttırmaktadır.

5. Davranış değişikliği: Katılımcıya kilo kaybı için kişiselleştirilmiş bir destek sunulmalıdır. Destek grupları özellikle faydalıdır.

Ticarî bir zayıflama programı seçilirken sorulacak sorular

1. Programın ne sunduğunu anlayın - verebileceğinden fazlasını mı vaat ediyor? Programın uzun vadede kiloyu koruyacağını gösteren yazılı kanıt var mı? Eğer yoksa, kişinin sağlıklı kiloyu uzunca bir süre koruyamayacağı ihtimali güçlüdür. Programın etkinliğini gösteren yazılı kanıt isteyiniz.

2. Program fizikî hareketliliğe vurgu yapıyor mu - ve kişisel sağlık durumu ve tercihlere göre fizikî açıdan daha hareketli olma yollarını öğretiyor mu? Eğer böyle yapmıyorsa, AHA (= American Heart Association= Amerikan Kalp Cemiyeti) standartlarına da uymuyor demektir.

3. Program, katılımcıları tıbbî taramadan geçiriyor mu? Diyabet (şeker) ve yüksek tansiyon gibi sağlık riskleri incelenmelidir..

4. Program, reçeteyle satılan zayıflama ilaçlarına kolay ulaşım sağlıyor mu? Sağlamamalıdır. Zayıflama ilaçlarının ciddî riskleri vardır ve ancak ideal kilolarının yüzde yirmi ve daha fazla üzerine çıkmış insanlar tarafından ve bu durumda da kesin tıbbî kontrol altında kullanılmalıdır.

5. Program, katılımcılara sadece kilo verme merkezinde satılan paketlenmiş yiyecekleri almalarını tavsiye ediyor mu? Bu ürünler programa çok para kazandırabilir ama bu, katılımcıların sağlıklı beslenme davranışlarını öğrenmelerinde herhalde en etkin yol değildir.

6. Program, gerçekçi zayıflama hedefleri ile birlikte teke- tek danışma sunmakta mıdır? Bu sunulmalıdır. Ek olarak, herkesin yiyecek tercihleri ve kilo geçmişini dikkate alan kişiselleştirilmiş yeme programları sunmalıdır.

7. Programı yürüten personelin nitelikleri nedir? Programı yürütenler, sağlık profesyonelleri midir? Yoksa resmî sağlık eğitimi almamış "motivasyon konuşmacıları" mı? Eğer personel "motivasyon konuşmacılar"ından ibaretse programa katılmayın.

8. Program çekici görünüşlü fakat ilgili eğitimi almamış bir meşhur tarafından destekleniyor mu?* Sağlık konusunda eğitimi olmayan aktör ve aktristler, diyetisyenlerden, egzersiz profesyonellerinden (Amerikan Spor Tıbbı Koleji sertifikalı) ve davranış bilimcilerinden gerekli eğitimi almalıdır. Buna ek olarak, sürekli eğitim programlarına katılmalı, bunlara katıldıkları belgelenmeli ve sağlık profesyonellerince denetlenmelidirler.

Popüler fakat etkisiz zayıflama programları

Yüksek protein diyetleri: Kitaplar ve meşhurların reklâmlarıyla popüler hâle getirilmişlerdir. Bu diyetler, hayvan proteinlerini vurgular. Bazıları yağsız et yenmesini ve yağ alımının toplam kalori içinde yüzde otuzu aşmamasını tavsiye etse de bu düşük yağlı versiyonlarda bile Amerikan Kalp Cemiyeti kurallarının üzerinde doymuş yağ alınmaktadır.

Besin birleştirme: Çok eski "yemek folkloru"na dayandıkları halde besin birleştirme diyetleri birkaç yılda bir yeni bir makyajla ortaya çıkıyor. Bu diyetler, yiyecekleri belli karışımlara dikkat ederek yediğinizde yağları daha etkin yakabileceğiniz, metabolizma hızınızı arttıracağınız ve bazen de "mukozayı azaltacağınız" iddiasını öne sürerler. Birçok besin birleştirme diyeti süt ürünlerini dışarıda bırakır ve insanın yeterli kalsiyum almasını engeller. Basitçe, kalori kaloridir. Yiyecekleri ancak belli karışımlarda ve günün belirli saatlerinde yemenin bilimsel açıdan hiçbir değeri yoktur. "Mukozayı azaltma"nın tıp açısından ne anlama geldiği belirsizdir.

Kendi yiyecek ürünlerini satan zayıflama programları: Sağlıklı bir kiloya erişmeyi ve bu kiloyu korumayı vurgulayan etkin bir zayıflama programı katılanlara kolayca ve her yerde bulunan yiyecekleri kullanarak doğru beslenmeyi ve fizikî hareketliliğin önemini öğretmelidir. İnsanlar önceden paketlenmiş öğünlerle kilo kaybedebilir, fakat şirketin yemeklerin bırakır bırakmaz verdikleri kiloları geri alabilirler.

Sıvı diyet: Sıvı diyetler genellikle fizikî aktiviteyi ve kaybedilen kiloların ömür boyu korunmasını teşvik etmez. Bu yüzden bunları kullananların çoğu kısa zaman sonra tekrar kilo alır.

Meyve suyu orucu ve benzer "temizleme" diyetleri: Bu diyetler ve teknikler "vücudunuzdaki toksinleri temizler" lâfları ile sunulur. Vücutlarımızın içi "pis" değildir ve genellikle bu esrarlı "toksinler"in kimliği belirtilmez. Üç gün meyve suyundan başka bir şey almadığınızda kilo verebilirsiniz. Fakat bu beslenme planı sağlam bir temele dayanmaz. Meselâ bu diyette hiç protein yoktur ve aşırı sıvı kaybına ve ishale yol açabilir.

Meşhurlarca reklamı yapılan programlar: Sık sık televizyon ve film yıldızları bir diyeti överler veya bir diyet üzerine kitap yazarlar. Bu çekici kişilerin çoğu rol ve reklâm konularında usta olsalar da beslenme ve tıp konusunda eğitimleri ve deneyimleri yoktur. İnsanlar, bu meşhurların yetkinliklerini sorgulamaktan çekinmemeli ve yetkinlikleri yazdıkları kitaplarda belirtilmelidir.*