D vitamininin zayıflatıp zayıflatmadığının, zayıflatıyorsa ne kadar zayıflattığını görmenin en iyi yolu, D vitamin desteği alanlara bakmaktır. Bu konuda birçok çalışma yayımlanmıştır. Bunlardan bir bölümü, genellikle kemik erimesine karşı birlikte kullanılan kalsiyum+D vitamini kombinasyonuyla ilgilidir:
- Önceki diyetlerinden günde 500 Kalori eksiltilen 53 toplu üniversite öğrencisi, rastegele ikiye ayrılıp 12 hafta süreyle birine ayrıca 600 mg kalsiyum+125 İÜ D3 vitamini verilirken, diğerine verilmedi. Kalsiyum+D vitamini verilen grupta yağ kitlesi (ve iç organ yağı “viseral yağ”) azalması anlamlı olarak daha fazlaydı ama beden ağırlığında anlamlı fark yoktu. Bu çalışmada D vitamini dozunun son derece düşük olduğu dikkat çekmektedir!
- Şişman ve toplu 171 erişkin, ikiye ayrılıp, iki gruba da 16 hafta süreyle, her biri 240 mL olan bardaklarla, günde 3 bardak portakal suyu verildi. Gruplardan birinin her bardağında ayrıca 350 mg kalsiyum+100 İÜ D vitamini vardı. 16 haftanın sonunda her iki grup da yaklaşık 2,5 kg kaybettiler. Ancak bilgisayarlı tomografi ile saptanan iç organ yağlanması, kalsiyum+D vitamini verilen grupta, diğerlerinden daha fazlaydı.
- Menopoza girmiş 870 kadın, rastgele üç gruba ayrıldı. Gruplardan birine günde 1400 mg kalsiyum+1100 İÜ D vitamin, ikinciye 1400 mg kalsiyum+D vitamin görünümlü etkisiz madde (plasebo), üçüncüye kalsiyum ve D vitamin görünümlü etkisiz madde (plasebo) verildi. Bir yılın sonunda, ilk iki grupta, -aralarında fark olmaksızın- ilaç taklidi verilenlere göre, beden yağının daha az, yağsız kitlenin daha fazla olduğu saptandı. Ama gruplar arasında kilo açısından (BKİ) fark yoktu.
Bu çalışmalar kalsiyum+D vitamin kombinasyonunun, vücut ağırlığını (BKİ) değiştirmese de, vücutta yağın azalıp, yağsız kitlenin artışını sağladığını gösteriyor. Çalışmalardan sonuncusu, bu etkinin daha çok kalsiyumla ilgili olduğunu düşündürüyor. Elbette yalnız D vitamin ile yapılmış çalışmalar da var:
- Ortalama yaşları 38, ortalama kan D vitamini düzeyleri 20 ng/mL (50 nmol/L)’nin altında (düşük) olan 77 toplu yada şişman kadına 12 hafta süreyle günde 1000 İÜ D vitamini (kolekalsiferol) veya D vitamin taklidi etkisiz madde (plasebo) verildi. D vitamin verilenlerde, beden yağı, D vitamin verilmeyenlere göre anlamlı azaldı. Ama beden ağırlığında ve bel çevresi ölçümünde gruplar arasında fark yoktu.
- Haftada bir ve iki kez 20 bin İÜ D vitamin (kolekalsiferol) ikamesinin etkisini ölçmek için, yapılan kontrollü çalışmada, 21-70 yaşlarında, toplu yada şişman 445 kadın ve erkekte, çalışmanın başında her iki grubun da kan D vitamin seviyeleri aynı olduğu halde, çalışmanın sonunda kilo arttıkça, D vitamini seviyesinin düştüğü görüldü. Ama D vitamini vermenin ne kiloyu, ne bel çevresinin kalça çevresine oranını, ne de beden yağını etkilediği saptandı.
- 18-50 yaşlarında 52 şişman rastgele ayrılıp 26 hafta süreyle birine günde 7.000 İÜ D vitamin, diğerine D vitamini görünümlü etkisiz madde (plasebo) verildi. D vitamini vermenin –kanda D vitamini artmasına rağmen- beden yağını ve yağ dağılımını değiştirmediği belirlendi.
- Kanda D vitamini düzeyleri 10-32 ng/mL arasında bulunan 50-75 yaşlarında 218 toplu ve şişman, zayıflama diyeti ve egzersiz programının yanı sıra, rastgele ikiye bölünüp 12 ay süreyle bir gruba günde 2.000 İÜ D vitamini, D vitamini görünümlü etkisiz madde (plasebo) verildi. D vitamini vermenin kilo kaybında, verilmeyenlere bir üstünlük sağlamadığı gösterildi.
- Kilo verme programına alınan kan D vitamini (25HVD) düzeyi 12 ng/mL’nin altında 200 toplu hasta 12 ay süreyle günde 3.320 İÜ D vitamini veya plaseboya örneklendiğinde, kilo kaybında fark olmadığı, D vitamini verilenlerde 25HVD’nin 22 ng/mL’ye çıktığı, kan yağı “trigliserit” düzeyinde anlamlı düşme olduğu saptandı.
- 15 rastgele örneklemeli kontrollü çalışmanın gözden geçirilmesinde, D vitamini ikamesinin kilo kaybına katkı sağladığını söylemek için yeterli olmadığı belirtildi.
- Norveç’te 1994-95’te 9252 erkek, 9662 kadında BKİ ile D vitamin desteği her iki cinste de anlamlı şekilde negatif ilişkili bulundu. En az D vitamini alan çeyrek dilimin şişmanlığın bağımsız öngördürücüsü olduğu ve en yüksek çeyrek dilime kıyasla obezite riskinin erkeklerde 2.24, kadınlarda 1.51 kat daha fazla olduğu saptandı.
D vitamin desteği, kalsiyumla birlikte alındığında vücut yağ oranını azaltsa da, ne birlikte, ne de tek başına kilo kaybına anlamlı katkı sağlamamaktadır.
Bu çalışmalar, tek başına D vitamini vermenin, kanda D vitamini düzeyini yükseltse de, kilo vermeye katkı sağlamadığı gibi, -bir istisna dışında- beden yağı oranını ve yağ dağılımını da değiştirmediğini düşündürmektedir.